"Ανάσταση" της τουρκικής επιθετικότητας στο Αιγαίο:

 Πόσο πιθανό είναι ένα "Pearl Harbor" για την Πολεμική Αεροπορία;

Η σκληρές εμπλοκές των ελληνικών και τουρκικών μαχητικών αυτή την εβδομάδα στο Βόρειο Αιγαίο μετά από περισσότερα από δύο χρόνια σχετικής ηρεμίας υπενθύμισαν σε όλους ότι η τουρκική απειλή ανά πάσα στιγμή μπορεί να εξελιχθεί σε θανάσιμη με την Αεροπορία της γειτονικής χώρας να έχει τον πρώτο λόγο σε μία επιθετική κίνηση, όπως άλλωστε συμβαίνει με όλες τις πολεμικές συγκρούσεις από την εποχή του Β'ΠΠ και μετά: Όποιος νικά στον αέρα, κερδίζει τον πόλεμο.

Η τουρκική Αεροπορία μάλιστα, πλέον, με την ένταξη των B737 MESA, αλλά και την ύπαρξη ολόκληρου στόλου αεροσκαφών εναέριου ανεφοδιασμού, συν την δεδομένη αριθμητική ισχύ της είναι ένας πολύ ισχυρός αντίπαλος για την Πολεμική Αεροπορία.

Και το μέγα ερώτημα είναι αν θα επιχειρήσει κάποιο αιφνιδαστικό πλήγμα, αν όχι σήμερα π.χ. σε πέντε χρόνια από σήμερα όταν θα έχει "χωνέψει" τις τεράστιες δυνατότητες των B737 και θα έχει εντάξει την πρώτη Μοίρα F-35 στις τάξεις της.

Ολα τα σενάρια που μελετά η ΠΑ (και με δεδομένο ότι και σε 5 χρόνια από σήμερα θα έχει το ίδιο υλικό με πιθανή προσθήκη κάποιων μεταχειρισμένων μαχητικών του ιδίου τύπου) έχουν να κάνουν με το κρίσιμο 48ωρο μετά από ένα αιφνιδιαστικό πλήγμα.

Πόσο μακριά είναι ένα σενάριο τύπου "Pearl Harbor" για την ΠΑ και για τις Ένοπλες Δυνάμεις γενικότερα;

Με την έλευση των αεροσκαφών F-35 στις τάξεις της τουρκικής Αεροπορίας και την ταυτόχρονη ανυπαρξία κάποιας απάντησης εκ μέρους της Ελλάδας, με την ανυπαρξία μέτρων αντιμετώπισης των αεροσκαφών αυτών, το πρόβλημα επιβίωσης του Στόλου των μαχητικών αεροσκαφών προκειμένου αυτά να μην καταστραφούν στο έδαφος καθίσταται κρίσιμο

Εν όψει μάλιστα και των ανύπαρκτων εξοπλιστικών κονδυλίων στο μελλοντικό διάστημα, η απάντηση στο ερώτημα για το ποιες διορθωτικές κινήσεις θα μπορούσαν να γίνουν έτσι ώστε η ΠΑ να διατηρήσει το μέγιστο δυνατό μάχιμο επίπεδο  καθίσταται επιτακτική.

Μια αεροπορική αναμέτρηση μεταξύ δύο δυνάμεων περιλαμβάνει πολλές παραμέτρους, οι οποίες αγγίζουν μια σειρά από ζητήματα τα οποία πρέπει να απαντώνται από τις εκάστοτε ηγεσίες. Η αναμέτρηση αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε βάθος χρόνου, μπορεί όμως και να πάρει τη μορφή μιας σύντομης αλλά ιδιαίτερα εκτεταμένης –από πλευράς χρησιμοποίησης μέσων και καταστρεπτικότητας– σύγκρουσης.

Πάντα όμως και σε οποιαδήποτε περίπτωση τα δύο πρώτα 24ωρα μιας εναέριας σύγκρουσης είναι τα πλέον κρίσιμα και για τους δύο εμπλεκομένους θέτοντας ουσιαστικά τις βάσεις για την πορεία και την εξέλιξη της σύγκρουσης, όποια είναι και όσο διαρκέσει αυτή.

Στις πρώτες αυτές 48 ώρες, θα κριθεί κατά πόσο η υπάρχουσα υποδομή του Αεροπορικού Συστήματος (ΑΣΥ) θα μπορέσει να αντέξει την επιθετική ενέργεια του αντιπάλου αλλά και κατά πόσο θα είναι σε θέση να εξαπολύσει επιθετικές και αντεπιθετικές ενέργειες.

Τα περιθώρια αντοχής στις επιθετικές προσβολές της εχθρικής Αεροπορίας έχουν να κάνουν άμεσα με την επιβιωσιμότητα του ΑΣΥ τις πρώτες ώρες της σύγκρουσης.

Κυριότερα ο παράγοντας της επιβιωσιμότητας είναι αυτός που θα καθορίσει τη δυνατότητα της Αεροπορικής Δύναμης να εξαπολύσει τα επιθετικά της πακέτα αλλά και να αναλάβει την πρωτοβουλία των κινήσεων.

Χωρίς όμως επαρκή μέτρα άμυνας και απορρόφησης πληγμάτων είναι πολύ πιθανό αυτό να καταστεί αδύνατο, εάν ο αντίπαλος επιχειρήσει και καταφέρει στο τέλος να αιφνιδιάσει το ΑΣΥ στο σύνολό του. Κέντρα Διοίκησης, Ελέγχου και Συντονισμού, Αεροπορικές Βάσεις, εγκαταστάσεις αποθήκευσης πυρομαχικών, καυσίμων, σταθμοί ραντάρ, εγκαταστάσεις επισκευών αεροσκαφών, θέσεις αντιαεροπορικών συστημάτων είναι μερικοί από τους στόχους οι οποίοι θα επιχειρηθεί να πληγούν.

Στην περίπτωση αυτή, οι δυνάμεις του αντιπάλου δεν θα περιοριστούν μόνο σε μια προσβολή, αλλά αυτές θα συνεχιστούν τουλάχιστον τις πρώτες 24 ώρες, έτσι ώστε να αποκλειστεί κάθε πιθανότητα αντίδρασης των φίλιων δυνάμεων, όποιας μορφής και αν μπορεί αυτή να είναι.

Είναι σημαντικό να σημειώσουμε εδώ ότι πλην ελαχίστων εξαιρέσεων στον κόσμο, η διάταξη των δυνάμεων κάθε αεροπορικής δύναμης αλλά και η γενικότερη υποδομή της είναι ουσιαστικά «ανοικτό βιβλίο», καθώς σήμερα υπάρχουν εκείνα τα μέσα που ουσιαστικά χαρτογραφούν όλη την υποδομή αλλά και τις δυνατότητες της διασποράς που μπορεί να έχει.

Έτσι είναι πλέον εύκολο να καταδειχθούν τα αδύνατα σημεία της άμυνας, οι τυφλοί τομείς από τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και τέλος η δυνατότητα απορρόφησης πληγμάτων. Το ίδιο βέβαια ισχύει και στην περίπτωση της ΠΑ.

Λίγα είναι αυτά που δεν γνωρίζει ο αντίπαλος, η τουρκική Αεροπορία (ΤΗΚ), και που θα μπορούσαν να διαφύγουν της… προσοχής της.

Το ίδιο βέβαια συμβαίνει αντίστοιχα και με την αντίθετη φορά, αλλά η Τουρκία διαθέτει πολύ μεγαλύτερο γεωγραφικό βάθος, κάτι που αυξάνει κατά πολύ τις πιθανότητες επιβίωσης ενός σημαντικού της κομματιού από τα επιχειρησιακά της αεροσκάφη. Αντίθετα, η Ελλάδα ως γεωγραφική περιοχή, δεν διαθέτει το γεωγραφικό εκείνο βάθος που θα μπορούσε να προσδώσει «βάθος» στην άμυνα δίνοντας ταυτόχρονα υψηλά περιθώρια επιβίωσης.

Στο σημείο αυτό βέβαια ίσως κάποιοι αναρωτηθούν πόση σημασία μπορεί να έχει το γεωγραφικό βάθος μιας χώρας από τη στιγμή που σήμερα οι αποστάσεις «μικραίνουν» με την αύξηση της εμβέλειας των αεροσκαφών αλλά και της ακτίνας δράσης των όπλων.

Μπορεί αυτό να ισχύει για κάποιες αεροπορικές και ναυτικές δυνάμεις όπως η αμερικανική, η οποία διαθέτει τα συστήματα εκείνα που μπορούν να «εκμηδενίσουν» τις αποστάσεις, όμως δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει με την ΠΑ, η οποία διαθέτει μόνο λίγα τέτοια όπλα (SCALP-EG) που θα μπορούσαν να καλύψουν το πρόβλημα το πρόβλημα των μεγάλων αποστάσεων, και εξίσου λίγα αεροσκάφη (F-16 block 52+/Adv.) που θα μπορούσαν να κάνουν το ίδιο.

Βέβαια, αντίστοιχα και η ΤΗΚ παρουσιάζει έλλειψη των σχετικών όπλων σε επαρκείς ποσότητες, παρόλα αυτά διαθέτει κάποιες δεκάδες AGM-84K SLAM ER με ακτίνα δράσης 250 χλμ. και τουλάχιστον 98 AGM-142 Popeye I με ακτίνα δράσης (κατά πολύ μικρότερη βέβαια των SLAM-ER) της τάξης των 78 χλμ. αλλά αρκούντως καταστρεπτικοί επί του στόχου.

Σε ό,τι αφορά τα αεροσκάφη της, αν και όπως αναφέραμε σχετικά με το μειωμένο γεωγραφικό βάθος του ελληνικού αναγλύφου κάτι που σημαίνει πως με τα υπάρχοντα τουρκικά αεροσκάφη καλύπτεται πλήρως, η ΤΗΚ μπορεί να πραγματοποιήσει συμπληρωματικά και αποστολές εναέριου ανεφοδιασμού μέσω των 7 αεροσκαφών KC-135R που διαθέτει.

Έτσι το πρόβλημα της επιβίωσης όλου του ΑΣΥ κατά τις πρώτες ώρες μιας υποθετικής σύγκρουσης, την οποία εξετάζουμε, καθίσταται απόλυτα κρίσιμης σημασίας.

Η διάταξη της ΠΑ

Τρία είναι τα μέτρα που μπορεί να αναλάβει η οποιαδήποτε αεροπορική δύναμη στην αντιμετώπιση πολλαπλών εναέριων προσβολών που ως στόχο θα έχουν την αδρανοποίησή της σε πρώτο βαθμό και σε δεύτερο την καταστροφή της.

> Διασπορά δυνάμεων

> Επαρκές σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης

> Επαρκές σύστημα αντιαεροπορικής αμύνης

Διασπορά δυνάμεων

Η ΠΑ διαθέτει σήμερα 6 κύριες Αεροπορικές Βάσεις (ΑΒ) όπου φιλοξενούνται μαχητικά αεροσκάφη διεσπαρμένες σε όλη τη χώρα.

Αυτές είναι: η 110 ΠΜ στη Λάρισα, όπου φιλοξενούνται 2 Μοίρες, η 337Μ με αεροσκάφη F-16 block 52+ και η 348ΜΤΑ με αεροσκάφη RF-4E. H 111ΠΜ στη Νέα Αγχίαλο όπου εδρεύουν τρεις Μοίρες όλες με F-16. Η 330Μ με αεροσκάφη F-16 block 30, η 341Μ με αεροσκάφη F-16 block 50 και η 347Μ επίσης με αεροσκάφη F-16 block 50.

Η 114ΠΜ στην Τανάγρα με δύο Μοίρες, τις 331Μ με αεροσκάφη Mirage 2000-5 και την 332Μ με αεροσκάφη Mirage 2000EGM/BGM. Την 115ΠΜ στη Σούδα με αεροσκάφη F-16 block 52+ μοιρασμένα σε 2 Μοίρες, τις 340Μ και 343Μ. Την 116ΠΜ στον Άραξο με την335Μ και αεροσκάφη F-16 Adv. και την 336Μ με αεροσκάφη A-7E/TA-7C.

Την 117ΠΜ στην Ανδραβίδα με αεροσκάφη F-4E AUP και 2 Μοίρες, την 338Μ και την 399Μ.

Εκτός από τις ανωτέρω υπάρχουν 7 ακόμη ΑΒ στις οποίες φιλοξενείται μια σειρά αεροσκαφών που ως αποστολή τους έχουν την αεροπυρόσβεση, την εκπαίδευση, τις μεταφορές και λοιπούς ειδικούς ρόλους. Πρόκειται για τις 112ΠΜ στην Ελευσίνα όπου υπάρχουν τρεις Μοίρες Μεταφορών, η 354 ΜΤΜ με αεροσκάφη C-27J, η 356ΜΤΜ με αεροσκάφη C-130B/H, η 355 ΜΤΜ όπου επιχειρούν και τα πυροσβεστικά CL-215 αλλά και η 380 ΜΑΣΕΠΕ με αεροσκάφη EMB-145H.

Από εκεί και πέρα στην 112ΠΜ υπάρχουν και άλλες μικρότερες μονάδες όπως η 358ΜΕΔ με ελικόπτερα ΑΒ.205, η 384Μοίρα Έρευνας και Διάσωσης με ελικόπτερα Super Puma AS 332C-1, αλλά και η 353ΜΝΑΣ, η οποία, αν και δεν έχει αεροσκάφη σήμερα, εντούτοις οι εγκαταστάσεις της είναι εκεί και έτοιμες να υποδεχτούν νέα αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας οψέποτε αυτά αποφασιστεί ότι πρέπει να εξοπλίσουν τη Μοίρα.

Η δεύτερη κύρια ΑΒ είναι η 113ΠΜ στη Μίκρα, (στο χώρο του πολιτικού αεροδρομίου) η οποία φιλοξενεί Μοίρα αεροπυρόσβεσης, την 383 ΜΕΕΑ.

Η 120ΠΕΑ στην Καλαμάτα είναι ακόμη μια κύρια ΑΒ της ΠΑ, η κυριότερη σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση όπου υπάρχουν τέσσερις Μοίρες, οι 361ΜΕΑ και 364ΜΕΑ με αεροσκάφη T-6A Texan II και οι 362ΜΕΑ και 363ΜΕΑ με αεροσκάφη T-2E.

Τρία ακόμη κύρια αεροδρόμια υπάρχουν στην ελληνική ενδοχώρα όπου χρησιμοποιούνται για βοηθητικούς και ρόλους ΝΑΤΟ. Το ένα βρίσκεται στο Αγρίνιο όπου βρίσκεται η 132 Σμηναρχία Μάχης, το αεροδρόμιο στο Άκτιο στην Πρέβεζα όπου βρίσκεται η 131 ΣΜ και όπου κατά συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα επιχειρούν σε τακτά χρονικά διαστήματα αεροσκάφη του ΝΑΤΟ Ε-3 AWACS.

Σημαντικό θεωρείται και το στρατιωτικό αεροδρόμιο στην Τρίπολη όπου βρίσκεται η 124 Πτέρυγα Βασικής Εκπαίδευσης, και τέλος το αεροδρόμιο στη Δεκέλεια όπου βρίσκεται η 121 Πτέρυγα Εκπαίδευσης Αέρος. Δυστυχώς πλέον το αεροδρόμιο της Τρίπολης θα γίνει πολιτικό...

Σε ό,τι αφορά το νησιωτικό χώρο, υπάρχουν 4 ΑΒ όπου φιλοξενούνται μαχητικά αεροσκάφη με καθήκοντα readiness και πρόκειται για τις 130 ΣΜ στη Λήμνο, την 135ΣΜ στη Σκύρο, την 134ΣΜ στο αεροδρόμιο της Σαντορίνης και την 133 ΣΜ στο Καστέλι της Κρήτης.

Έγκαιρη προειδοποίηση & αεράμυνα

Συνολικά, οι Ένοπλες Δυνάμεις και όχι μόνο η ΠΑ διαθέτουν ένα πλήρες δίκτυο επίγειων αντιαεροπορικών συστημάτων: MANPADS, V-SHORADS, SHORADS, καθώς και συστήματα μέσης MSAM (Medium Surface to Air Missiles) και μεγάλης εμβέλειας LRSAM (Long Range Surface to Air Missiles).

Τα συστήματα αυτά χρησιμοποιούνται και από τα τρία Όπλα των ΕΔ  (Π.Α., Π.Ν. και Ε.Σ.), προέρχονται από διαφορετικές χώρες, ενσωματώνουν διαφορετικές φιλοσοφίες σχεδίασης και επιχειρησιακής εκμετάλλευσης.

Η Π.Α. μέσω του Σ.Α.Ε. (Συστήματος Αεροπορικού Ελέγχου) είναι υπεύθυνη για την αεράμυνα της χώρας. Το ΣΑΕ χωρίζεται πρακτικά σε τρεις τομείς ΚΕΠ (Κέντρο Ελέγχου Περιοχής).

Το 1ο ΚΕΠ που ελέγχει την βόρεια Ελλάδα με έδρα τον Χορτιάτη, το 2ο ΚΕΠ με αντίστοιχο τομέα ελέγχου το κεντρικό τμήμα της χώρας και έδρα την Πάρνηθα και τέλος το 3ο ΚΕΠ με έδρα τη Ζίρο (ανατολικό άκρο της Κρήτης) και τομέα ευθύνης τη νότια Ελλάδα.

Η ευθύνη του κάθε ΚΕΠ απλώνεται ουσιαστικά σε όλο το εύρος του FIR Αθηνών δηλαδή από το δυτικότερο άκρο έως και το ανατολικότερο άκρο της επικράτειας. Κάθε ΚΕΠ έχει υπό την ευθύνη τις λεγόμενες ΜΣΕΠ (Μοίρα Σταθμού Ελέγχου και Προειδοποίησης).

Έτσι, για παράδειγμα, το 2ο ΚΕΠ στην Πάρνηθα έχει υπό την ευθύνη του την 4η ΜΣΕΠ στην Λευκάδα, την 6η στην Μύκονο και την 7η στην Σκύρο. To 1ο ΚΕΠ έχει στην ευθύνη του τις 1, 2, 3 και 8η ΜΣΕΠ ενώ το 3ο ΚΕΠ την 5η ΜΣΕΠ.

Παράλληλα υπάρχουν και 10 ΣΑ (Σταθμοί Αναφοράς) οι οποίοι βρίσκονται ένα επίπεδο κάτω από τις ΜΣΕΠ και τοποθετούνται καθόλο το μήκος των ανατολικών συνόρων, από τον Έβρο μέχρι και τη Ρόδο και Κάρπαθο.

Σε ό,τι αφορά το σύστημα αεράμυνας και τα αντιαεροπορικά συστήματα μεγάλου βεληνεκούς αυτά ανήκουν στην 350 ΠΚΒ (Πτέρυγα Κατευθυνομένων Βλημάτων) και σχηματίζουν 6 Μοίρες Κατευθυνομένων Βλημάτων τις 21, 22, 23, 24, 25, και 26.

Οι θέσεις των συστημάτων Patriot PAC-3 της ΠΑ είναι στην Καβάλα, στο αεροδρόμιο Σεδες (όπου και η έδρα της 350 ΠΚΒ), στην Τανάγρα, στην Κερατέα και στη Σκύρο. Πιο νότια και στην 138ΣΜ στο Τιμπάκι βρίσκουμε τα συστήματα S-300PMU-1 όπως και στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου.

Οι υποψήφιοι στόχοι

Από αυτή τη σύντομη περιγραφή μπορούν να εξαχθούν πολλά χρήσιμα συμπεράσματα αναφορικά με τη δυνατότητα της ΠΑ να αποφύγει καίρια πλήγματα που θα της επιτρέψουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει απαντητικά πλήγματα.

Εδώ είναι απαραίτητο να σημειώσουμε πως ουσιαστικά ισχύουν δύο περιπτώσεις σε υποθετική κατάσταση εχθρικής επίθεσης: Η μια αφορά τον πλήρη αιφνιδιασμό του αντιπάλου και η άλλη την κορύφωση της εξέλιξης μιας κατάστασης σταδιακής έντασης μεταξύ των δύο χωρών.

Στην ουσία βέβαια και βάσει του σημερινού συστήματος ασφαλείας, μια αιφνιδιαστική επίθεση, αν και δεν μπορεί να αποκλειστεί, εντούτοις δεν θεωρείται τόσο πιθανή όσο η σταδιακή κλιμάκωση μιας έντασης η οποία θα έρθει με την πραγματοποίηση μιας γενικευμένης επιθετικής ενέργειας. Από την ανάλυση της διάταξης των δυνάμεων είναι έκδηλα αρκετά σημεία στα οποία είναι ευάλωτη η ΠΑ.

Είναι σίγουρο πως το ενδιαφέρον μιας εχθρικής αεροπορικής επίθεσης θα συγκεντρώσουν στόχοι στους οποίους, αφενός φιλοξενείται μεγάλος αριθμός αεροσκαφών και αφετέρου οι πλέον σύγχρονοι τύποι του οπλοστασίου.

Ένας από αυτούς τους στόχους είναι αναμφισβήτητα η 111ΠΜ στη Νέα Αγχίαλο όπου βρίσκονται οι τρεις Μοίρες που προαναφέραμε με ένα σύνολο 71 αεροσκαφών. Η μεγάλη αυτή συγκέντρωση αεροσκαφών προήλθε και από τη συγχώνευση ουσιαστικά δύο Μοιρών της 330Μ και της 346Μ (η τελευταία έδωσε τα αεροσκάφη της στην πρώτη) με αποτέλεσμα η 330Μ να διαθέτει 32 F-16 block 30 εκ των οποίων τα 4 διθέσια.

Έτσι η προσβολή του αεροδρομίου της Νέας Αγχιάλου και ιδιαίτερα του κύριου διαδρόμου απογείωσηςθα δημιουργήσει αμέσως ένα τεράστιο πρόβλημα στην ΠΑ αδρανοποιώντας ουσιαστικά 3 Μοίρες πρώτης γραμμής.

Υπάρχει βέβαια και ένας βοηθητικός διάδρομος, ο οποίος χρησιμοποιείται ως τροχόδρομος, αλλά θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως κύριος διάδρομος μέχρι την επισκευή του μεγάλου διαδρόμου, αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι τα τουρκικά αεροσκάφη δε θα επιχειρήσουν να αδρανοποιήσουν και αυτόν.

Παράλληλα, ο μικρός αριθμός των καταφυγίων των αεροσκαφών (κάτι που λίγο έως πολύ ισχύει για τις περισσότερες ΑΒ της ΠΑ) 25 με 26 δεν επαρκεί για τη φιλοξενία ούτε των μισών από τα 71 F-16 με αποτέλεσμα η 11ΠΜ να συνιστά ένα ιδιαίτερα «ελκυστικό» στόχο για την ΠΑ.

Το ίδιο συνιστά και η ΑΒ στην Τανάγρα, κυρίως για δύο λόγους: Πρώτον γιατί εκεί υπάρχουν τα αεροσκάφη Mirage 2000-5 αποκλειστικοί φορείς των SCALP-EG (ένας «εφιάλτης» για την τουρκική πλευρά) αλλά και τα Mirage 2000EGM αποκλειστικοί επίσης φορείς των βλημάτων Exocet, και δεύτερον γιατί εκεί επίσης υπάρχουν οι εγκαταστάσεις της ΕΑΒ, το μοναδικό μέρος (πλην του Κρατικού Εργοστασίου Αεροσκαφών), όπου θα μπορούσαν σε καταστάσεις ανάγκης να πραγματοποιηθούν εκτεταμένες επισκευές αεροσκαφών, αυξάνοντας τα επίπεδα διαθεσιμότητας σε περιόδους κρίσης.

Εξαιτίας της κρισιμότητας ακριβώς του στόχου αυτού η ΠΑ έχει μεριμνήσει με την εγκατάσταση μιας Μοίρας Patriot στο αεροδρόμιο.

Ο αμέσως επόμενος στόχος που θα συμπεριληφθεί στο σχεδιασμό της ΤΗΚ είναι η 115ΠΜ στη Σούδα με τις 2 Μοίρες των F-16 block 52+ τα οποία εκτός από το ότι μπορούν να πραγματοποιήσουν αποστολές μακράς διείσδυσης με τα διθέσια F-16D, αλλά επίσης και είναι φορείς των πλέον προηγμένων όπλων αέρος εδάφους όπως οι κατευθυνόμενες βόμβες GBU-24 ή τα βλήματα AGM-65G Maverick.

Τα αεροδρόμια της Κρήτης είναι στοχοποιημένα από την τουρκική Αεροπορία από την δεκαετία του '60: Σε χάρτη Τούρκου πιλότου του οποίου το μαχητικό καταρρίφθηκε στην Κύπρο στα γεγονότα των αρχών της δεκαετίας του '60 περιλαμβανόταν ο βομβαρδισμός της Σούδας...

Σημαντικό στόχο αναμένεται να αποτελέσει επίσης και η 116ΠΜ στον Άραξο, αν και είναι μια βάση η οποία βρίσκεται στη δυτική Ελλάδα, κάτι που θεωρητικά θα δυσκολέψει τα τουρκικά αεροσκάφη εξαιτίας της απόστασης που θα έχουν να διανύσουν αλλά και των πολλαπλών φραγμών αντιαεροπορικού πυρός που θα πρέπει να διασπάσουν, εντούτοις η προσβολή της δεν πρέπει να θεωρηθεί ως κάτι το αδύνατο.

Ένας στόχος ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας που η ΤΗΚ θεωρείται σίγουρο πως περιλαμβάνει στους σχεδιασμούς της είναι αυτός της 112ΠΜ. Αν και δεν διαθέτει μαχητικά αεροσκάφη, ουσιαστικά πρόκειται περί μιας ΑΒ «μεγαθήριο», όπου εδρεύει το σύνολο των μεταφορικών της ΠΑ αλλά και τα ιδιαίτερης φύσης και πολλαπλασιαστικής ισχύος EBM-145.

Να σημειώσουμε εδώ πως καμία κάλυψη δεν υπάρχει για τα C-130, C-27J αλλά και ΕΜΒ-145Η, κάλυψη με την έννοια καταφυγίου αεροσκαφών για ευνόητους λόγους, με αποτέλεσμα τα αεροσκάφη αυτά να κατατάσσονται στους πλέον ουσιαστικούς στόχους.

Η Λάρισα πρόκειται επίσης να αποτελέσει στόχο για την ΤΗΚ τόσο για το ότι αποτελεί ένα τεράστιο συγκρότημα (στο χώρο του οποίου υπάρχει και το ΑΤΑ) αλλά και δύο διαδρόμους απογείωσης στο αεροδρόμιο και ικανό αριθμό καταφυγίων το οποίο μπορεί να χρησιμεύσει για διασπορά άλλων αεροσκαφών, αλλά βέβαια και για την ύπαρξη των F-16 block 52+, αλλά και των RF-4E (αποκλειστικοί φορείς των ατρακτιδίων ηλεκτρονικής καταγραφής ASTAC, ενός συστήματος ιδιαίτερης σημασίας, για την ηλεκτρονική γνώση του πεδίου της μάχης).

Παράλληλα, μεγάλη σημασία για την τουρκική Αεροπορία αναμένεται να παρουσιάσουν και οι δύο βάσεις της Αεροπορίας Στρατού σε Μέγαρα και Στεφανοβίκη όπου εδρεύουν τα επιθετικά ελικόπτερα Apache και τα μεταφορικά ΝΗ 90 και CH-47 Chinook.

Φυσικά σε οποιαδήποτε επιθετική κίνηση της ΤΗΚ θα περιλαμβάνονται οι κύριοι σταθμοί ραντάρ των αντιστοίχων ΚΕΠ.

Με την καταστροφή των τριών αυτών εγκαταστάσεων θα επέλθει πλήρης σύγχυση στο ελληνικό σύστημα αεράμυνας τόσο από άποψη δυνατοτήτων όσο και άποψη συντονισμού των υφισταμένων σε λειτουργία ΜΣΕΠ και ΣΑ.  

Επιβιώνοντας τα δύο πρώτα 24ωρα

Φυσικά τα παραπάνω αποτελούν κοινό τόπο, για τις σύγχρονες επιχειρήσεις αδρανοποίησης ενός ΑΣΥ. Σε πλήρη κλιμάκωση και εξέλιξη αυτές θα περιλαμβάνουν προσβολή και στόχων στρατηγικής σημασίας όπως αποθήκες καυσίμων και φυσικά όπλων. Με τον όρο όπλα περιγράφονται όλα τα αποθέματα σε βλήματα αέρος-αέρος και αέρος-εδάφους/επιφανείας και δη τα αυτά που εμπεριέχουν στρατηγική υφή.

Αν και η περιγραφή των ανωτέρω στόχων, δεν συνιστά αυτόματα ταυτόχρονη προσβολή τους, ή και προσβολή όλων, δεν πρέπει όμως να ξενίζει το γεγονός ότι μπορεί να συμβούν όλα τα παραπάνω καθώς η μετάπτωση από ένα θερμό επεισόδιο σε έναν αεροπορικό –τουλάχιστον– πόλεμο με πλήρη κλιμάκωση είναι μια διαδρομή εξαιρετικά μικρή, που κανείς δεν έχει τη δυνατότητα να προβλέψει.

Εάν στο παραπάνω συνυπολογίσουμε το γεγονός ότι σε λίγα χρόνια από τώρα η ΤΗΚ θα έχει την ικανότητα να πραγματοποιήσει τέτοιες επιθέσεις χρησιμοποιώντας το stealth μαχητικό της F-35, τότε το σενάριο αυτό μπορεί να γίνει και εφιαλτικό.

Σε μια τέτοια περίπτωση τα μέτρα προφύλαξης είναι αυτά που θα δώσουν στην ΠΑ να υποστεί τις λιγότερες δυνατόν απώλειες κατά τις πρώτες ώρες μιας μαζικής αεροπορικής προσβολής.

Αναμφισβήτητα, από τις πρώτες κινήσεις που επιβάλλεται να γίνουν είναι η διασπορά των αεροσκαφών στον ελάχιστο δυνατό χρόνο από τις κύριες βάσεις του και η διοχέτευση μεγάλου αριθμού σε άλλα αεροδρόμια, όπου όμως θα υπάρχει μια ελάχιστη υποδομή για την εξυπηρέτηση και τον επανεξοπλισμό τους.

Τέτοια αεροδρόμια υπάρχουν στην επικράτεια και κάποια από αυτά είναι στο Αγρίνιο, στο Άκτιο, στην Τρίπολη, ενώ ως βάση διασποράς θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και η 120ΠΕΑ στην Καλαμάτα, καθώς βρίσκεται αρκετά απόμακρα όπως το ίδιο συμβαίνει και με την 117ΠΜ στην Ανδραβίδα.

Ταυτόχρονα, για τον ίδιο σκοπό μπορεί να χρησιμοποιηθεί και μια σειρά πολιτικών αεροδρομίων, αν και εδώ το θέμα έχει να κάνει μόνο με ανεφοδιασμό των αεροσκαφών αυτών, καθώς λείπουν οι απαραίτητες υποδομές για την εξυπηρέτησή τους.

Αν και με την παραπάνω αναφορά καταδείχτηκαν κάποιες ΑΒ που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως βάσεις διασποράς, εντούτοις το πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι η ΠΑ δεν έχει φροντίσει ώστε να οργανώσει ένα παρόμοιο δίκτυο υποστήριξης με προκαθορισμένες, για κάθε αεροσκάφος, θέσεις μεταστάθμευσης αλλά και με τη δημιουργία των ελάχιστων έστω εκείνων υποδομών που θα επέτρεπαν στα αεροσκάφη να επιχειρούν από εκεί.

Αυτό έως ένα σημείο εξηγείται από το γεγονός ότι δεν διαπιστώθηκε, ίσως, ποτέ η ανάγκη για τη δημιουργία ενός παρόμοιου «κρυφού» δικτύου, αφού η ΤΗΚ δεν κρίθηκε ότι διέθετε τέτοιες ικανότητες. Αυτό όμως πρόκειται να αλλάξει και πρόκειται να αλλάξει με δραματικό τρόπο με την έλευση του F-35.

Σε μια εποχή όπου σχεδόν άπαντες διατυμπανίζουν –με βλακώδη τρόπο– όχι τη μείωση, αλλά το μηδενισμό των αμυντικών δαπανών είναι πραγματικά λίγες οι διορθωτικές κινήσεις στις οποίες θα μπορέσει να προχωρήσει η ΠΑ.

Μια από αυτές πάντως είναι σίγουρα η δημιουργία ενός τέτοιου δικτύου. Χωρίς να καταφεύγουμε σε δαπανηρές βέβαια λύσεις όπως η δημιουργία υπόγειων σήραγγων-καταφυγίων, όπως κάνουν πολλές προηγμένες αεροπορικές δυνάμεις μεταξύ αυτών και η κινεζική, ενώ άλλες όπως η ελβετική ή σουηδική, η φινλανδική χρησιμοποιούν το οδικό δίκτυο ως πρόχειρες βάσεις, το λιγότερο που μπορεί να γίνει είναι η αξιοποίηση των υπαρχουσών ΑΒ και αεροδρομίων.

Το ίδιο είναι απαραίτητο να γίνει και με τα κρίσιμα αποθέματα των αεροπορικών όπλων.

Φυσικά θεωρούμε ως αυταπόδεικτο πως δεν υπάρχει κάποιος που να πιστεύει πως όλες οι θέσεις αποθήκευσης των αεροπορικών όπλων πέριξ των ΑΒ της ΠΑ δεν είναι αναγνωρισμένες και στοχοποιημένες από την ΤΗΚ. Είναι απαραίτητο επομένως πως αριθμοί όπλων θα πρέπει να επαναπροωθηθούν σε βάσεις διασποράς με τη δημιουργία των ανάλογων καταφυγίων.

Η εγγύς άμυνα των ΑΒ της ΠΑ στηρίζεται σήμερα σε αντιαεροπορικά συστήματα (πυραυλικά και πυροβόλα) όπως το Skyguard με βλήματα RIM7M, το Crotale NG/GR, Tor M1 (τα τελευταία για την άμυνα των συστημάτων S-300) και σε αρκετές εκατοντάδες βλήματα Stringer FIM-92C.

Η αμυντική αυτή διάταξη θεωρείται αξιόπιστη μεν για μικρές αποστάσεις, ο αριθμός όμως των συστημάτων δεν επαρκεί για την κάλυψη όλων των ΑΒ, ενώ φυσικά δεν παρέχουν καμία προστασία έναντι των F-35, τουλάχιστον όσο αυτά πραγματοποιούν επιχειρήσεις με τη stealth διαμόρφωση.

Είναι σχεδόν αυταπόδεικτο πως οι ΑΒ πρόκειται να αποτελέσουν τους κύριους στόχους της ΤΗΚ, όπως άλλωστε έχει συμβεί και σε όλες τις αεροπορικές συρράξεις στο παρελθόν, από την εισβολή των Γερμανών στην ΕΣΣΔ, στον πόλεμο των 6 ημερών το 1967, στις επιχειρήσεις των Αμερικανών εναντίον του Ιράκ, ήτοι η καταστροφή της εχθρικής Αεροπορίας στο έδαφος.

Έτσι η συγκέντρωση του μεγαλύτερου αριθμού αεροσκαφών στην 112ΠΜ δεν αποτελεί την καλύτερη επιλογή, το αντίθετο μάλιστα. Ούτε βέβαια και η συγκέντρωση όλων των F-16 block 30 και 50 στην 111ΠΜ.

Τέτοιες «φαεινές» ιδέες όταν γίνονται θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν το μέγιστο βαθμό αντιαεροπορικής προστασίας, κάτι που όμως δεν υφίσταται. Και η τουρκική Αεροπορία θα μπορούσε με ένα καλά σχεδιασμένο κτύπημα να θέσει τουλάχιστον αυτές τις δύο βάσεις εκτός δράσης και μαζί με αυτές ένα σημαντικό (μεγαλύτερο στην περίπτωση της 112ΠΜ) αριθμό αεροσκαφών κατεστραμμένο.

Τον ίδιο κίνδυνο αντιμετωπίζει και η 114ΠΜ κυρίως λόγω της ύπαρξης των εγκαταστάσεων της ΕΑΒ, οι οποίες σίγουρα θα αποτελέσουν στόχο για την τουρκική Αεροπορία, η οποία πιθανώς θα ελπίζει πως με την καταστροφή τους θα δημιουργήσει πρόβλημα στην ΠΑ με την αδυναμία εκτέλεσης επισκευών «βαριάς» μορφής και μεγάλης έκτασης,  

Παρόλα αυτά και παρά το γεγονός ότι αυτό είναι «κοινός τόπος», τα μέτρα προσαρμογής της ΠΑ σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο εξακολουθούν να είναι ουσιαστικά ανύπαρκτα. Το ίδιο πρόκειται να συμβεί και με το επίγειο δίκτυο έγκαιρης προειδοποίησης, το οποίο θα υποστεί ένα αρκετά μεγάλος μέρος της τουρκικής επιθετικής δραστηριότητας.

Επειδή βέβαια δεν τίθεται θέμα διασποράς του δικτύου αυτού για ευνόητους λόγους, το ζήταημα είναι η επιβίωση του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης και αεράμυνας. Αυτή συνίσταται κύρια στη διαλειτουργικότητα των μέσων τόσο των παθητικών (σταθμοί ραντάρ) όσο και των ενεργών (αντιαεροπορικά συστήματα), μέσω της διατήρησης των δικτύων διασύνδεσης των συστημάτων αυτών.

Έτσι ακόμη και με την καταστροφή ενός δύο κύριων σταθμών ραντάρ, το συνολικό δίκτυο να είναι σε θέση να λειτουργήσει αποδοτικά με την ανταλλαγή δεδομένων και στόχο τη συνέχιση της παροχής μιας όσο το δυνατό διευρυμένης εικόνας, στις φίλιες δυνάμεις.  

Για να γίνει αυτό, είναι ανάγκη να αξιοποιηθεί η παρουσία των συστημάτων ΑΣΕΠΕ EMB-145H, αλλά και να υπάρξει η διασύνδεση των συστημάτων S-300 με το ελληνικό δίκτυο αεράμυνας.

Για τα EMB-145H το πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι τα αεροσκάφη έχουν το χαρακτήρα του αισθητήρα και όχι του εναέριου κέντρου ελέγχου και διοίκησης. Έτσι τα EMB-145H αδυνατούν να κάνουν επαναπροώθηση εικόνας.

Αυτό σημαίνει πως το αεροσκάφος μπορεί να λαμβάνει εικόνα μέσω της ζεύξης Link11A από τα πλοία του Στόλου, εικόνα από τα συστήματα Patriot (Link-16) ή τέλος εικόνα από αεροσκάφη F-16 Adv. (μέσω Link-16) αλλά δεν μπορεί να προωθήσει την εικόνα αυτή σε κάποια μονάδα ανώτερης ή ανώτατης διοίκησης όπως είναι το ΚΕΠ ή το ΕΚΑΕ και το ΕΘΚΕΠΙΧ.

Εάν το σύστημα ΑΣΕΠΕ είχε τέτοια δυνατότητα, τότε θα μπορούσε να διασυνδέει αισθητήρες με τα κέντρα διοίκησης. Αυτό θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο σε περίπτωση προσβολής ενός η περισσοτέρων σταθμών ραντάρ, καθώς θα μπορούσε να υπάρξει αναπλήρωση της εικόνας που έχει απολεσθεί από άλλους αισθητήρες.

Έχοντας επομένως εναλλακτικούς τρόπους αναπλήρωσης, τα αεροσκάφη Erieye θα μπορούσαν να συμβάλουν τα μάλα στην επιβίωση ενός δικτύου που έχει υποστεί απώλειες αισθητήρων.

Μην ξεχνάμε πως η εικόνα του Patriot δεν αφορά μόνο αυτή από τους δικούς του αισθητήρες αλλά αντίθετα περιλαμβάνει και την εικόνα από τα συστήματα Hawk μέσω της ζεύξης ATDL.

Παράλληλα είναι αναγκαία η προσθήκη τερματικών MIDS-LVT και στα αεροσκάφη που έχουν την υπάρχουσα υποδομή όπως είναι τα F-16 block 52+ αλλά και Mirage 2000-5 αλλά αυτό θα απαιτήσει αναβάθμισή τους.

Είναι πραγματικά τεράστιο το κενό και απάράδεκτη η ολιγωρία της ελληνικής πλευράς στην διασύνδεση των τριών ρωσικών α/α συστημάτων S-300PMU1, Tor-M1 και OSA/AKM με τα Patriot PAC-3, I.HAWK, Crotale και ASRADS.

Κύριος στόχος σε κάθε περίπτωση είναι η διασύνδεση όλων των αισθητήρων (ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης επίγεια και εναέρια, αντιαεροπορικά συστήματα, μαχητικά αεροσκάφη και σκάφη επιφανείας – Link 22) σε ένα ευέλικτο δίκτυο με στόχο την επιβίωσή του σε περίπτωση μαζικής προσβολής του και απώλειας ενός αριθμού από αυτούς.

Η διασύνδεση η οποία έχει επιτευχθεί μέχρι ενός σημείου σήμερα, θα αποφέρει τη δυνατότητα αναπλήρωσης των χαμένων αισθητήρων, από άλλους που εξακολουθούν να βρίσκονται σε λειτουργία.

Σε καμία περίπτωση και από τα όσα περιγράφηκαν ανωτέρω δεν σημαίνει ότι η ΠΑ θα παραμείνει σε αδράνεια ή θα δεχτεί τις αεροπορικές προσβολές χωρίς να αντιδράσει. Αυτό θεωρείται αδιανόητο – και είναι.

Αλλά για να είναι σε θέση να αντιδράσει θα απαιτηθεί να διατηρήσει το σύνολο των μέσων της σε επιχειρησιακή κατάσταση και για να γίνει αυτό πρέπει να μείνουν αλώβητα τουλάχιστον τα δύο πρώτα 24ωρα. Η διασπορά των μέσων της είναι μια από τις κυριότερες εκείνες κινήσεις οι οποίες θα της επιτρέψουν την αποφυγή καίριων πληγμάτων.

Βέβαια η έλευση του μαχητικού F-35 στις τάξεις της τουρκικής Αεροπορίας αναμένεται να αλλάξει πολλά από τα δεδομένα στην ισορροπία μεταξύ ΠΑ και ΤΗΚ, και η διασπορά των δυνάμεων σε προκαθορισμένες από πριν βάσεις με παράλληλη δημιουργία των κατάλληλων υποδομών καθίσταται μονόδρομος. καθίσταται μονόδρομος και για ένα ακόμη λόγο: Ότι δεν αναμένεται δυστυχώς καμία κίνηση για την αντιμετώπιση του κινδύνου αυτού, εάν μάλιστα στη χώρα επικρατήσουν δυνάμεις οι οποίες έχουν αναγάγει το μηδενισμό των εξοπλιστικών δαπανών –οι όποιες έχουν ούτως ή άλλως ουσιαστικά εκμηδενισθεί– σε κύρια γραμμή της πολιτικής τους.

defencenet.gr