Οδηγός επιβίωσης σε συνθήκες πολέμου

Το παρακάτω άρθρο, σε επιμέλεια και απόδοση στα Ελληνικά από την Stratos’ Sphere, δημοσιεύτηκε την 6η Μαΐου από τον Joe Marshall (http://personalliberty.com/2013/05/06/one-year-in-hell/) και μιλάει για τη φρίκη του πολέμου σε μια πόλη της Βοσνίας, στις αρχές της δεκαετίας του 1990. One Year In Hell…
«Μην ξεχνάς» – Τέτοιες προειδοποιήσεις υπάρχουν παντού διάσπαρτες στο Μόσταρ της Βοσνίας
Έχω δει την παρακάτω ιστορία να κυκλοφορεί σε πολλά φόρουμ και να έχει αναρτηθεί σε πολλά blog. Προσπάθησα πολύ να βρω την αρχική πηγή, αλλά προς το παρόν δεν τα έχω καταφέρει. Παρόλο που δεν μπορώ να τεκμηριώσω τα εξιστορούμενα γεγονότα, εξακολουθεί να είναι μια ιστορία που αξίζει να διαβαστεί.
Η μετάφραση μπορεί να μην είναι ιδανική σε ορισμένα σημεία. Υποτίθεται ότι έχει μεταφερθεί από τα Βοσνιακά στα Γαλλικά και από εκεί στα Αγγλικά (σ.μτφ.: και μετά στα Ελληνικά). Ωστόσο, μερικά πράγματα, όπως η φρίκη του πολέμου για παράδειγμα, δε γίνεται να χαθούν στη μετάφραση:
Είμαι από τη Βοσνία. Μεταξύ του 1992 και του 1995 ζήσαμε στην κόλαση. Επέζησα αποκλεισμένος για έναν χρόνο στο Μόσταρ (που πριν ήταν μια πανέμορφη πόλη 6.000 κατοίκων), χωρίς ύδρευση, ηλεκτροδότηση, καύσιμα, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, σώματα ασφαλείας, δίκτυα διανομής ή οποιοδήποτε είδος παραδοσιακής υπηρεσίας, κεντρικής διοίκησης ή επικοινωνίας με τον έξω κόσμο.
Η πόλη μας αποκλείστηκε από το στρατό κατά τη διάρκεια του πολέμου· και για ένα χρόνο σχεδόν, η ζωή στην πόλη μετατράπηκε σε εφιάλτη. Δεν υπήρχε ούτε αστυνομία, ούτε στρατός. Υπήρχαν οπλισμένες ομάδες· αυτές οι ομάδες είχαν αναλάβει την υπεράσπιση και προστασία σπιτιών και οικογενειών.
Όταν ξεκίνησαν όλα αυτά, κάποιοι από εμάς είμασταν καλύτερα προετοιμασμένοι. Αλλά οι περισσότερες γειτονικές οικογένειες είχαν αποθέματα τροφής μόνο για μερικές μέρες. Μερικοί είχαν πιστόλια – κάποιοι λίγοι είχαν Καλάσνικοφ ΑΚ-47 ή καραμπίνες.

Μέσα σε έναν ή δύο μήνες, άρχισαν να δημιουργούνται συμμορίες, οι οποίες κατέστρεφαν τα πάντα. Τα νοσοκομεία, για παράδειγμα, μετατράπηκαν σε σφαγεία… Δεν υπήρχε πλέον αστυνόμευση. Περίπου το 80% του προσωπικού των νοσοκομείων είχε φύγει. Εγώ ήμουν τυχερός. Η οικογένειά μου ήταν σχετικά μεγάλη (15 άτομα σε μια μεγάλη μονοκατοικία, έξι περίστροφα, τρία Καλάσνικοφ) και επιβιώσαμε (οι περισσότεροι).
Οι Αμερικανοί έριχναν εφόδια με αλεξίπτωτα κάθε περίπου 10 ημέρες, για να βοηθούνται οι αποκλεισμένες πόλεις, αλλά αυτό δεν ήταν ποτέ αρκετό. Ορισμένοι, πολύ λίγοι, είχαν κήπους. Οι πρώτες φήμες για ανθρώπους που πέθαιναν από την πείνα και το κρύο κυκλοφόρησαν περίπου τρεις μήνες μετά από την αρχή του αποκλεισμού. Εμείς αφαιρέσαμε όλες τις ξύλινες πόρτες, τις ξύλινες κάσες από τα παράθυρα και τα ξύλινα πατώματα από γειτονικά ερειπωμένα σπίτια και κάψαμε όλα τα έπιπλα που μπορούσαμε να βρούμε, για να ζεσταθούμε. Πολλοί πέθαναν από ασθένειες, ειδικά από το νερό (δύο στη δική μου οικογένεια). Πίναμε κυρίως βροχόνερο και τρώγαμε περιστέρια και ποντίκια.
Το χρήμα σύντομα έχασε την αξία του. Επιστρέψαμε στην εποχή της ανταλλακτικής οικονομίας, δηλαδή της ανταλλαγής αγαθών. Για μια κονσέρβα tushonka (κρέας), μπορούσες να έχεις μια γυναίκα. Είναι δύσκολο να μιλάς γι’ αυτό, αλλά είναι αλήθεια. Οι περισσότερες γυναίκες που πουλούσαν το σώμα τους ήταν απελπισμένες μητέρες.
Όπλα, πυρομαχικά, κεριά, αναπτήρες, αντιβιοτικά βενζίνη, μπαταρίες και τροφή – γι’ αυτά τα αγαθά, μαχόμασταν σαν ζώα. Υπό τέτοιες περιστάσεις, όλα και όλοι αλλάζουν. Οι άνθρωποι γίνονται τέρατα. Ήταν τρομακτικό και αηδιαστικό ταυτόχρονα.
Η φράση «η ισχύς εν τη ενώσει» είχε απόλυτο νόημα εδώ. Κάποιος που ζούσε μόνος του, θα κατέληγε νεκρός, αργά ή γρήγορα, ακόμα και αν ήταν οπλισμένος. Ήταν μόνο θέμα χρόνου.
Σήμερα, ακόμα και με όλα αυτά να έχουν περάσει, εγώ και η οικογένειά μου είμαστε καλά προετοιμασμένοι για οτιδήποτε. Και έχουμε πείρα. Δεν έχει σημασία τι θα συμβεί – σεισμός, πόλεμος, τσουνάμι, εξωγήινοι, τρομοκράτες, οικονομική κατάρρευση, λαϊκή εξέγερση, οτιδήποτε.
Ο οδηγός επιβίωσης για τέτοιες ανεξέλεγκτες καταστάσεις ακολουθεί παρακάτω. Αν θα έπρεπε ωστόσο να σας δώσω μόνο μία συμβουλή, θα ήταν η εξής: Δεν θα επιβιώσετε μόνοι σας. Συγκεντρώστε τα μέλη της οικογένειάς σας και επιλέξτε αξιόπιστους φίλους.

Ασφαλής μετακίνηση μέσα στην πόλη

Η πόλη ήταν χωρισμένη σε κοινότητες που εκτείνονταν ανά μερικά οικοδομικά τετράγωνα. Στο δικό μας δρόμο (15 με 20 σπίτια) είχαμε φτιάξει ομάδες περιπολίας (πέντε οπλισμένους άνδρες σε εβδομαδιαία βάρδια) για να προσέχουν για συμμορίες ή άλλους εχθρούς.
Όλες οι ανταλλαγές γίνονταν στο δρόμο. Πέντε χιλιόμετρα μακριά ήταν ένας δρόμος αποκλειστικά για ανταλλαγές, πολύ καλά οργανωμένος, αλλά το να πας εκεί ήταν πολύ επικίνδυνο, λόγω των ελεύθερων σκοπευτών. Για να μην αναφέρουμε τον κίνδυνο να δεχτείς επίθεση από ληστές. Εγώ πήγα εκεί μόνο δύο φορές μέσα στο διάστημα αυτό, όποτε χρειάστηκα κάτι πολύ σπάνιο (φάρμακα και κυρίως αντιβιοτικά).
Κανείς δε χρησιμοποιούσε αυτοκίνητο μέσα στην πόλη. Οι δρόμοι ήταν μπλοκαρισμένοι από ερείπια και εγκαταλελειμμένα οχήματα. Η βενζίνη ήταν πανάκριβη και δυσεύρετη.
Αν χρειαζόταν να μετακινηθεί κάποιος, αυτό γινόταν τη νύχτα. Ποτέ μην μετακινείστε μόνοι σας ή σε πολύ μεγάλες ομάδες – πάντα δυο ή τρεις άνθρωποι. Να μετακινείστε οπλισμένοι, με γρηγοράδα, μέσα στις σκιές και να περνάτε τους δρόμους ανάμεσα από ερείπια ή άλλα αντικείμενα που σας καλύπτουν, ποτέ στο ανοιχτό πεδίο.
Υπήρχαν συμμορίες των 10 ως 15 ανδρών, αλλά και μερικές των 50 ατόμων. Αλλά δεν κινδύνευες μόνο από αυτούς. Υπήρχαν ακόμα και απλοί, καθημερινοί άνθρωποι όπως εγώ κι εσείς, πατεράδες και παππούδες, που σκότωναν και λήστευαν. Δεν υπήρχαν «καλοί» και «κακοί» άνθρωποι. Οι περισσότεροι ήταν κάπου ανάμεσα και έτοιμοι για τα χειρότερα.

Θέρμανση

Ζεσταινόμασταν καίγοντας πόρτες και έπιπλα. Γύρω από την πόλη δεν υπήρχαν πολλά δάση. Η πόλη μας ήταν πολύ όμορφη. Είχε εστιατόρια, κινηματογράφους, σχολεία, ακόμα και αεροδρόμιο. Μέσα στους πρώτους δυο μήνες του αποκλεισμού, κάθε δέντρο στους δρόμους, στις γειτονιές, στα πάρκα της πόλης είχε κοπεί για καύσιμο.
Χωρίς ηλεκτρισμό για μαγείρεμα και θέρμανση, καίγαμε οτιδήποτε μπορούσε να καεί. Έπιπλα, πόρτες, πατώματα – αυτό το ξύλο καίγεται γρήγορα. Δεν υπήρχαν προάστια γύρω από την πόλη, ούτε φάρμες. Εξάλλου, ο εχθρός βρισκόταν εγκατεστημένος σε μικρή απόσταση έξω από την πόλη. Είμασταν περικυκλωμένοι. Ακόμα και μέσα στην πόλη μας, δεν ξέραμε ποτέ ποιος θα ήταν ο εχθρός μας ανά πάσα στιγμή.

Χρήσιμες γνώσεις

Για να καταλάβετε καλύτερα την κατάσταση, φανταστείτε όλη την πόλη να έχει γυρίσει στην Παλαιολιθική Εποχή.
Για παράδειγμα, εγώ είχα μια μικρή δεξαμενή με υγραέριο. Δεν το χρησιμοποίησα για θέρμανση – παραήταν πολύτιμο για να το κάψω! Έφτιαξα μια αυτοσχέδια βαλβίδα και χρησιμοποίησα το αέριο για να γεμίζω αναπτήρες. Οι αναπτήρες ήταν πολύτιμοι – πώς αλλιώς θα άναβες φωτιά; Έτσι, εάν κάποιος μου έφερνε έναν άδειο αναπτήρα, θα του τον ξαναγέμιζα και θα έπαιρνα κάτι άλλο για αντάλλαγμα. Συνήθως μια κονσέρβα φαγητό ή ένα κερί.
Το κανονικό μου επάγγελμα ήταν ιατρικό, ήμουν διασώστης – να δίνω δηλαδή τις πρώτες βοήθειες. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι γνώσεις μου ήταν ο πλούτος μου. Να είστε περίεργοι και να προσπαθείτε να αποκτήσετε όσο το δυνατόν περισσότερες δεξιότητες.
Σε αυτές τις περιστάσεις, η ικανότητα να επιδιορθώνεις πράγματα είναι πολυτιμότερη από το να έχεις χρυσό. Τα πράγματα για ανταλλαγή και τα εφόδια αναπόφευκτα κάποια στιγμή τελειώνουν, αλλά τις δεξιότητές σου θα τις έχεις πάντα και θα σε κρατάνε χορτάτο. Ο γείτονάς μου, για παράδειγμα, ήξερε πώς να φτιάχνει κηροζίνη για λάμπες. Ποτέ δεν πείνασε.

Πώς θα προετοιμαζόσουν αν είχες τρεις μήνες;

Τρεις μήνες; Θα έφευγα από τη χώρα! (αστειεύομαι)
Πλέον, γνωρίζω πως οτιδήποτε μπορεί να καταρρεύσει και μάλιστα πολύ γρήγορα. Έχω συγκεντρώσει αποθέματα τροφής, ειδών υγιεινής και μπαταριών, αρκετών για να κρατήσουν για έξι μήνες.
Ζω σε ένα πολύ ασφαλές διαμέρισμα και έχω και ένα σπίτι με καταφύγιο σε ένα χωριό πέντε χιλιόμετρα μακριά. Κρατάω απόθεμα για άλλους έξι μήνες εκεί. Είναι μικρό χωριό και οι περισσότεροι κάτοικοι είναι επίσης καλά προετοιμασμένοι. Έχουν μάθει από τον πόλεμο.
Έχω τέσσερα όπλα και 2.000 φυσίγγια για το καθένα.
Έμαθα κηπουρική και έχω δικό μου κήπο. Επίσης, έχω καλό ένστικτο. Ξέρω πότε κάτι θα πάει στραβά, ακόμα και όταν όλοι γύρω μου λένε πως όλα θα πάνε καλά.
Έχω τη δύναμη να κάνω ό,τι χρειάζεται για να προστατέψω την οικογένειά μου. Όταν τα πράγματα καταρρέουν, πρέπει να είσαι έτοιμος να κάνεις «άσχημα» πράγματα για να κρατήσεις την οικογένεια και τα παιδιά σου ασφαλή.
Το να επιβιώσεις μόνος σου είναι αδύνατο. Έτσι πιστεύω. Ακόμα και εάν είσαι οπλισμένος και εκπαιδευμένος, εάν είσαι μόνος σου κάποια στιγμή θα πεθάνεις. Το έχω δει να συμβαίνει, ξανά και ξανά. Ομάδες και οικογένειες, καλά προετοιμασμένες, με δεξιότητες και γνώσεις σε πολλά διαφορετικά αντικείμενα. Πολύ καλύτερα.

Σε τι θα κρατούσες απόθεμα;

Εξαρτάται. Αν σκοπεύεις να επιβιώσεις κλέβοντας, το μόνο που χρειάζεσαι είναι όπλα και πυρομαχικά. Πολλά πυρομαχικά.
Εάν όχι, τότε θες πολλά τρόφιμα, είδη υγιεινής, μπαταρίες, μικρά ανταλλάξιμα αντικείμενα (μαχαίρια, αναπτήρες, σαπούνια κτλ). Επίσης, οινοπνευματώδη όλων των τύπων που κρατάνε για μεγάλο διάστημα. Ακόμα και το φτηνότερο ουίσκι είναι καλό για ανταλλαγή.
Πολλοί άνθρωποι πέθαναν λόγω κακών συνθηκών υγιεινής. Χρειάζεσαι απλά πράγματα σε μεγάλες ποσότητες. Για παράδειγμα, σακούλες απορριμάτων. Και χαρτί τουαλέτας. Ποτήρια και πιάτα μιας χρήσης – θα χρειαστείς πάμπολλα. Το ξέρω γιατί εμείς δεν είχαμε καθόλου.
Προσωπικά, πιστεύω πως τα είδη υγιεινής και τα φάρμακα είναι σημαντικότερα και από το φαγητό. Μπορείς να πυροβολήσεις ένα περιστέρι. Μπορείς να κόψεις ένα φυτό να φας. Δεν μπορείς όμως, ούτε να πυροβολήσεις, ούτε να φυτέψεις ένα αντισηπτικό.
Μάζεψε αντισηπτικά, απορρυπαντικά, σαπούνι, γάντια, μάσκες.
Μάθε να δίνεις πρώτες βοήθειες, να καθαρίζεις πληγές και να φροντίζεις εγκαύματα. Ακόμα και αν βρεις γιατρό, ίσως να μην μπορείς να τον πληρώσεις. Μάθε να χρησιμοποιείς αντιβιοτικά Είναι καλό να έχεις απόθεμα.
Θα πρέπει να διαλέξεις να έχεις όσο απλούστερα όπλα γίνεται. Έχω ένα Glock .45. Μου αρέσει, αλλά είναι σπάνιο όπλο εδώ. Οπότε, έχω και δύο περίστροφα ΤΤ (όλοι έχουν τέτοια και βρίσκεις παντού πυρομαχικά γι’ αυτά).
Δεν μου αρέσουν τα Καλάσνικοφ, αλλά ισχύει κι εδώ η ίδια ιστορία: όλοι τα έχουν, άρα έχω κι εγώ.
Θα πρέπει να έχεις μικρά πράγματα που δε χτυπάνε στο μάτι. Για παράδειγμα, μια ηλεκτρογεννήτρια είναι καλή, αλλά 1.000 αναπτήρες Bic είναι καλύτεροι. Η γεννήτρια θα τραβήξει την προσοχή σε περίπτωση που δημιουργηθεί πρόβλημα, ενώ οι αναπτήρες είναι μικροί, φτηνοί και εύκολα ανταλλάξιμοι.
Για νερό, εμείς συνήθως συλλέγαμε νερό της βροχής σε τέσσερα μεγάλα βαρέλια και το βράζαμε. Είναι πολύ σημαντικό να έχεις δοχεία για νερό: βαρέλια και κουβάδες. Υπήρχε και ένα μικρό ποταμάκι, αλλά το νερό του έγινε πολύ βρόμικο, πολύ γρήγορα.

Ο χρυσός και το ασήμι, ήταν χρήσιμα;

Ναι, ήταν. Εγώ προσωπικά αντάλλαξα όλο το χρυσό που είχαμε στο σπίτι με πυρομαχικά.
Το τοπικό νόμισμα έχασε την αξία του πολύ γρήγορα. Μερικές φορές, περνούσαν από τα χέρια μας ξένα νομίσματα, αλλά τα πάντα ήταν πανάκριβα. Για παράδειγμα, μια κονσέρβα φασόλια έκανε σαράντα δολάρια. Πολύ γρήγορα, γυρίσαμε στην ανταλλαγή προϊόντων.

Το αλάτι ήταν ακριβό σαν είδος για ανταλλαγή;

Ναι, αλλά ο καφές και τα τσιγάρα ήταν ακόμα ακριβότερα. Έτυχε να έχω πολλά μπουκάλια αλκοόλ και τα αντάλλαξα χωρίς πρόβλημα. Η κατανάλωση οινοπνευματωδών είχε αυξηθεί δέκα φορές σε σχέση με τον καιρό της ειρήνης. Ίσως σήμερα να ήταν πιο χρήσιμο να κρατάς απόθεμα σε τσιγάρα, αναπτήρες και μπαταρίες. Πιάνουν λιγότερο χώρο.
Όταν άρχισαν όλα αυτά, δεν ήμουν οπαδός της προετοιμασίας και της τήρησης αποθεμάτων για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Δεν είχαμε χρόνο να προετοιμαστούμε, παρά μόνο λίγες μέρες πριν αποκλειστεί η πόλη. Οι πολιτικοί επαναλάμβαναν στην τηλεόραση πως όλα ήταν υπό έλεγχο και ότι δεν θα υπήρχε πρόβλημα. Και αμέσως μετά, έπεσε ο ουρανός στο κεφάλι μας.

Πόσο δύσκολο ήταν να βρεθούν όπλα και πυρομαχικά;

Μετά τον πόλεμο, υπήρχαν όπλα σε κάθε σπίτι. Η αστυνομία είχε κατασχέσει πολλά όπλα στην αρχή του πολέμου, αλλά υπήρχαν πολλά που ο κόσμος τα είχε κρύψει. Αυτή τη στιγμή έχω ένα όπλο νόμιμα καταχωρημένο. Σύμφωνα με το νόμο, ονομάζεται προσωρινή κατοχή. Εάν γίνουν ταραχές, η κυβέρνηση θα κατασχέσει όλα τα δηλωμένα όπλα. Ποτέ μην το ξεχνάτε αυτό.
Πολλοί άνθρωποι είχαν ένα δηλωμένο όπλο ή κυνηγετική καραμπίνα, αλλά κρατούσαν και άλλα αδήλωτα όπλα, σε περίπτωση που το πρώτο το έπαιρνε η αστυνομία. Αν γίνει το κακό και έχεις καλά πράγματα για ανταλλαγή, ίσως μπορέσεις να αποκτήσεις ένα όπλο. Αλλά να θυμάστε ότι οι δυσκολότερες ώρες είναι κατά τις πρώτες μέρες, άρα εάν δεν έχεις ήδη όπλα και πυρομαχικά, ίσως να μην έχεις αρκετό χρόνο να τα αποκτήσεις και να προστατέψεις την οικογένειά σου. Το να είσαι άοπλος μέσα σε μια κατάσταση ταραχών και χάους είναι πολύ κακή ιδέα.
Στη δική μου περίπτωση, κάποιος χρειαζόταν μια μπαταρία αυτοκινήτου για να συνδέσει πάνω της ένα ράδιο. Είχε δύο καραμπίνες. Του έδωσα την μπαταρία και πήρα και τα δύο όπλα. Μερικές φορές αντάλλαξα πυρομαχικά για τρόφιμα, ενώ μερικές εβδομάδες μετά, αντάλλαξα τρόφιμα για πυρομαχικά.
Ποτέ δεν έκανα ανταλλαγή μέσα στο σπίτι μου και ποτέ σε μεγάλες ποσότητες. Όσο λιγότεροι άνθρωποι γνώριζαν τι κρατούσα μέσα στο σπίτι μου και σε ποιες ποσότητες, τόσο καλύτερα.
Το σημαντικότερο πράγμα είναι να έχεις όσο το δυνατόν περισσότερα ανταλλάξιμα πράγματα, σε σχέση με το χώρο που διαθέτεις και την ανταλλακτική αξία των πραγμάτων. Στο τέλος, θα βρεις τι είναι αυτό που έχει τη μεγαλύτερη χρησιμότητα.
Διόρθωση: Πάντα θα έχω τα όπλα και τα πυρομαχικά σε πρώτη προτεραιότητα. Σε δεύτερη; Ίσως μάσκες οξυγόνου και φίλτρα νερού.

Οργάνωση ασφάλειας

Τα μέτρα ασφάλειας που είχαμε ήταν πολύ πρωτόγονα. Μετά τους βομβαρδισμούς, τα παράθυρα και οι στέγες ήταν σε κακή κατάσταση. Τα παράθυρα τα καλύψαμε με σάκους άμμου ή με βράχους.
Γύρω από τη μονοκατοικία μας, είχαμε ψηλό τοίχο. Την είσοδο από το δρόμο την έφραξα με χαλάσματα και σκουπίδια και χρησιμοποιούσα μια σκάλα για να περάσω πάνω από τον τοίχο. Για να μπει ή να βγει κάποιος, έπρεπε από μέσα από την αυλή να του δώσουν τη σκάλα, την οποία μετά ξανατραβούσαν μέσα.
Είχαμε έναν φίλο στον ίδιο δρόμο με εμάς, ο οποίος είχε χτίσει όλα τα περάσματα προς το σπίτι του, ακόμα και πόρτες και παράθυρα. Μετά είχε ανοίξει μια τρύπα σε έναν τοίχο, η οποία έβγαζε σε ένα διπλανό σπίτι που είχε ερειπωθεί – κάτι σαν μυστικό πέρασμα.
Αυτό τώρα ίσως ακουστεί παράξενο, αλλά τα καλύτερα προστατευμένα σπίτια ήταν εκείνα που λεηλατήθηκαν πρώτα. Στην περιοχή που έμενα υπήρχαν πανέμορφα σπίτια, περιφραγμένα με ψηλούς τοίχους, με συστήματα ασφαλείας, συναγερμούς, σκυλιά και σιδηρόφρακτα παράθυρα. Αυτά ήταν τα πρώτα σπίτια που δέχτηκαν επιθέσεις. Μερικά κράτησαν, μερικά όχι. Εξαρτιόταν από το πόσα όπλα είχαν μέσα και πόσα χέρια που να μπορούσαν να χειριστούν όπλα.
Πιστεύω ότι η άμυνα είναι πολύ σημαντική, αλλά πρέπει να υπάρχει με τρόπο που να μην τραβάει την προσοχή. Κάνε το σπίτι σου να φαίνεται όσο το δυνατόν πιο αδιάφορο απ’ έξω. Αν έρθει η καταστροφή και ζεις στην πόλη, χρειάζεσαι ένα απλό, καθόλου φανταχτερό μέρος, γεμάτο με όπλα και πυρομαχικά. Πόσα πυρομαχικά; Όσο το δυνατό περισσότερα.
Πλέον, έχω πόρτα ασφαλείας στο σπίτι, αλλά αυτό χρησιμεύει μόνο για το πρώτο κύμα του χάους. Μόλις περάσει αυτό, το σχέδιο είναι να φύγω έξω από την πόλη, για να συναντήσω μια μεγαλύτερη ομάδα ανθρώπων που θα έχει σχηματιστεί από φίλους και συγγενείς.
Ζήσαμε πολλά «περιστατικά» κατά τη διάρκεια του πολέμου. Δεν υπάρχει ανάγκη για λεπτομέρειες, αλλά στη δική μας περίπτωση, στο σπίτι μας, πάντα είχαμε υπεροχή σε δύναμη πυρός έναντι των εισβολέων, καθώς και ένα γερό ψηλό τοίχο από τούβλα γύρω από το σπίτι να μας προστατεύει.
Επιπλέον, τα σπίτια της γειτονιάς συνεργαζόντουσαν, έτσι ώστε να υπήρχαν πάντα οργανωμένες σκοπιές και περίπολοι έξω στους στους δρόμους. Η καλή οργάνωση και ο συντονισμός είναι εκ των ων ουκ άνευ για προστασία απέναντι σε συμμορίες.
Η άμυνα της περιμέτρου του σπιτιού είχε οργανωθεί με τα εντελώς στοιχειώδη. Όλες οι έξοδοι της αυλής είχαν μπλοκαριστεί και είχαμε αφήσει μικρές θυρίδες για να μπορούμε να πυροβολούμε προς τα έξω. Ανά πάσα στιγμή, μέσα στο σπίτι υπήρχαν πάντα τουλάχιστον πέντε μέλη της οικογένειας οπλισμένα και ετοιμοπόλεμα, ενώ ένα επιπλέον μέλος βρισκόταν έξω στο δρόμο, σε καμουφλαρισμένη και προστατευμένη σκοπιά. Όλοι είμασταν οπλισμένοι και έτοιμοι να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας. Δεν υπήρχε άλλη επιλογή. Δεν υπήρχε ούτε στρατός, ούτε αστυνομία.
Μέναμε μέσα στο σπίτι κατά τη διάρκεια της ημέρας, για να αποφύγουμε τα πυρά των ελεύθερων σκοπευτών. Για τον ίδιο λόγο, οι δρόμοι κατά τη διάρκεια της ημέρας ήταν εντελώς άδειοι. Οι άμυνες είχαν στηθεί αποκλειστικά με σκοπό τις μάχες από κοντινή απόσταση.
Δεν υπήρχε ρεύμα, άρα δεν είχαμε ούτε τηλεόραση, ούτε ραδιόφωνο, ούτε άλλο τρόπο να μαθαίνουμε πληροφορίες, πέρα από όσα μαθαίναμε στόμα με στόμα. Πολλοί που έβγαιναν παραέξω για να αναζητήσουν πληροφορίες, δεν επέστρεφαν ποτέ.
Μη φοράτε πράγματα αξίας σε τέτοιες εποχές και καταστάσεις. Κάποιος θα σας δολοφονήσει για να τα πάρει. Μην κουβαλάτε καν φανταχτερά όπλα, θα τραβήξουν την προσοχή, με την κακή έννοια. Ακόμα και η συμπεριφορά σας θα πρέπει να μην ξεχωρίζει.
Να σας πω κάτι; Αν κάτι συμβεί αύριο, δεν θα καταλάβει κανείς ότι κάνω κάτι διαφορετικό από όλους τους άλλους. Θα κάνω τον τρομαγμένο, τον απελπισμένο. Μπορεί και να αρχίσω να φωνάζω ή να κλαίω. Τα όμορφα ρούχα αποκλείονται εξ ορισμού. Και φυσικά, δεν πρόκειται να βγω έξω με στολή παραλλαγής ερήμου, να φωνάζω «έχω προετοιμαστεί, δε σας φοβάμαι, ελάτε αν σας βαστάει»! Όχι βέβαια, θα μείνω στο περιθώριο, μακριά από τα πολλά βλέμματα. Θα είμαι καλά προετοιμασμένος, καλά οπλισμένος και θα περιμένω να ξεκαθαρίσει η κατάσταση, μη δίνοντας αφορμές, ζυγίζοντας τις επιλογές μου, μαζί με τον καλύτερο φίλο μου ή τον αδερφό μου.
Τα υπερσυστήματα ασφαλείας και τα υπερόπλα είναι ανώφελα. Αν κάποιοι πιστεύουν ότι αξίζει να κλέψουν τα πράγματά σας, θα προσπαθήσουν να το κάνουν, ξανά και ξανά. Είναι μόνο θέμα χρόνου και δύναμης πυρός, άρα θέλετε όπλα, πυρομαχικά και χέρια.

Υγιεινή

Νερό και αποχέτευση δεν υπήρχαν. Για τουαλέτα χρησιμοποιούσαμε φτυάρια και χώμα σε μια γωνία της αυλής. Ακούγεται σιχαμερό; Ναι, ήταν. Πλενόμασταν με νερό της βροχής. Υπήρχε και το ποτάμι κοντά μας, αλλά αυτό τις περισσότερες φορές ήταν επικίνδυνο.
Δεν είχαμε χαρτί τουαλέτας. Και να είχαμε όμως, θα το είχα ανταλλάξει με κάτι άλλο. Το πρώτο που χρειάζεσαι είναι όπλα και πυρομαχικά. Όλα τα άλλα έρχονται δεύτερα. Κυριολεκτικά, «όλα». Αν ξεχάσεις κάποια προμήθεια, πάντα θα βρεθεί κάποιος που να θέλει να το ανταλλάξει μαζί σου για κάτι που έχεις. Αλλά εάν δεν έχεις όπλα και πυρομαχικά, δεν θα έχεις τη δυνατότητα να μπεις καν σε διαπραγματεύσεις για να κάνεις ανταλλαγές. Ασθένειες και τραυματισμοί
Οι πιο πολλοί τραυματισμοί οφείλονταν σε ανταλλαγή πυροβολισμών. Ακόμα και αν έβρισκες γιατρό, σε περίπτωση που δεν είχες φάρμακα ή ιατρικά υλικά για να χρησιμοποιήσει, οι πιθανότητες επιβίωσης ήταν πολύ μικρές.
Η υγιεινή είναι πολύ σημαντική, όπως και το να υπάρχουν επαρκή φάρμακα – ειδικά αντιβιοτικά. Τα πράγματα δεν ήταν όπως τα βλέπουμε στις ταινίες με τους υπερήρωες. Εδώ ο κόσμος πέθαινε πραγματικά και πέθαινε «για πλάκα» – από αιτίες που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα θεωρούσαμε αστείες και ασήμαντες. Πολλοί πέθαναν από μολύνσεις απλών επιφανειακών τραυμάτων, από μόλυνση μιας γρατζουνιάς. Είχαμε πολλές δερματικές μολύνσεις και τροφικές δηλητηριάσεις. Μια απλή διάρροια μπορούσε να αποβεί θανατηφόρα λόγω αφυδάτωσης, από τη στιγμή που δεν υπήρχαν νερό και φάρμακα. Κάποιοι χρησιμοποιούσαν φαρμακευτικά φυτά (όσοι γνώριζαν να τα ξεχωρίσουν) και οινόπνευμα, αλλά μακροπρόθεσμα επιβίωνες μόνο αν είχες αρκετά φάρμακα. Ευτυχώς, λόγω της δουλειάς μου, είχα σε απόθεμα αρκετά αντιβιοτικά για τρία ή τέσσερα πιθανά περιστατικά – για την οικογένειά μου, φυσικά.
ΠΗΓΗ